Kinh nghiệm du lịch Hà Giang: làng Nậm Đăm - Quản Bạ

Ngoài Cổng trời Quản Bạ, núi Đôi, động Lùng Khúy thì chắc còn ít người biết rằng ở Quản Bạ còn có một làng Nặm Đăm yên bình tựa như hơi thở khiến bất kì tâm hồn của kẻ lữ hành mộng mơ nào khi đặt chân đến cũng say mê khi được hòa mình vào thiên nhiên và cảm nhận tình người nồng ấm ở nơi đây.

1. Làng Nặm Đăm ở đâu?
2. Có gì chơi ở làng Nậm Đăm?
3. Ở đâu khi đến làng Nậm Đăm?

Nậm Đăm là một làng du lịch cộng đồng người Dao mới được chú ý độ hai năm trở lại đây. Trước kia, khu vực Quản Bạ là nơi dễ bị bỏ qua khi du khách tới với cao nguyên đá Hà Giang. Người ta chỉ ghé qua Quản Bạ vội vàng check-in với Núi Đôi rồi thẳng tới Đồng Văn, Lũng Cú, Mã Pì Lèng. Quản Bạ chỉ bắt đầu thành điểm dừng chân khi có hoạt động của làng văn hóa du lịch Nậm Đăm.  

1. Làng Nặm Đăm ở đâu?

Nặm Đăm là một làng dân tộc thiểu số cách thành phố Hà Giang khoảng 45 km, có vị trí lý tưởng là nằm dưới chân Núi Đôi là biểu tượng du lịch Hà Giang, cách Cổng Trời Quản Bạ khoảng 8 km, trên đường đi Yên Minh Đồng Văn Mèo Vạc. Với địa hình nằm trên đỉnh núi cao và bao phủ bởi những khu rừng nguyên sinh, khung cảnh vùng Nậm Đăm nhìn từ trên cao đẹp như tranh vẽ.

Nơi đây có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển nông nghiệp, du lịch như: Đất đai màu mỡ; nhiều nhà trình tường truyền thống; có khu chế biến dược liệu; nhiều món ăn hấp dẫn và những bài hát, điệu múa dân gian của người Dao…

Nhận thấy được lợi thế về phát triển du lịch cộng đồng của Nặm Đăm, tổ chức Caritas (Thụy Sĩ) đã phối hợp với Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature) đã triển khai hợp phần dự án Du lịch vì người nghèo tại làng Nặm Đăm. Hợp phần này nằm trong Dự án “Phát triển tổng hợp cộng đồng trên địa bàn Quản Bạ” với thời gian thực hiện trong 3 năm (2012 – 2014). Dự án chủ yếu phát triển các sản phẩm du lịch như tổ chức xây dựng các tuyến trekking, thưởng ngoạn các hoạt động văn hóa và ẩm thực bản địa, trải nghiệm các hoạt động sản xuất và sinh hoạt thường nhật, và kết hợp du lịch với các hoạt động thiện nguyện như tuyên truyền giáo dục vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường…

2. Có gì chơi ở làng Nậm Đăm?

2.1. Trải nghiệm du lịch cộng đồng

Ngay từ những ngày đầu phát động phong trào xây dựng làng văn hóa du lịch tiêu biểu, thuật ngữ “Du lịch cộng đồng” bắt đầu gắn liền với làng Nặm Đăm và người dân nơi đây. Trong quá trình triển khai, người dân và các hộ gia đình trong làng đều nhiệt tình hưởng ứng tham gia. Những ngôi nhà trình tường bằng đất đỏ được tu sửa kiên cố, gọn gàng, các thiết bị đồ dùng được trang bị đầy đủ, gia đình nào cũng thấy trong nhà ngoài ngõ sạch sẽ, công trình phụ hiện đại, hộ nào làm du lịch trước mỗi cổng đều treo biển “Homestay” sẵn sàng đón khách.

Người dân địa phương ở Nặm Đăm sẽ mời khách tới thăm cộng đồng của họ làngg qua việc cung cấp chỗ ngủ, cũng như giới thiệu ẩm thực, văn hóa, cảnh sắc, tập quán, ngành nghề địa phương. Hơn nữa, nhà nào cũng trang trí và trưng bày những đồ thủ công truyền thống tự làm, thuốc, dược liệu, hay nhạc cụ dân tộc để khách có thể xem, tìm hiểu hoặc mua về làm kỷ niệm.

Cả một không gian văn hóa hội tụ tại làng Nặm Đăm với những phong tục, tập quán và những giá trị thiêng liêng mà nơi đây vẫn còn gìn giữ. Loại hình du lịch này ngày càng thu hút được sự quan tâm, lựa chọn của du khách đặc biệt là những du khách nước ngoài.

Đến Nặm Đăm, bạn sẽ được trải nghiệm cuộc sống cũng như công việc thường ngày của đồng bào dân tộc Dao, cùng nấu ăn và thưởng thức bữa ăn cùng gia chủ trong ngôi nhà trình tường; được trải nghiệm tắm lá thuốc người Dao hay trải nghiệm việc chế biến dược liệu.

2.2. Lắng nghe những tục lệ truyền thống và những nét văn hóa đặc trưng

Người Dao Chàm sinh sống ở Nặm Đăm đến nay vẫn còn giữ được bản sắc văn hóa dân tộc, thể hiện ở những phong tục tập quán, nghi lễ truyền thống, nếp sinh hoạt thường nhật như dân ca, dân vũ, trang phục, kiến trúc nhà ở, trò chơi dân gian và đặc biệt là các lễ hội. Tiêu biểu như lễ cấp sắc – nghi lễ mà không một người đàn ông Dao nào bỏ qua.

Người Dao quan niệm, đàn ông nếu chưa trải qua lễ cấp sắc thì dù già vẫn coi là trẻ con vì chưa có thầy Cấp sắc, chưa được cấp đạo sắc, chưa có tên âm. Người đã qua Cấp sắc dù ít tuổi vẫn được coi là người trưởng thành, được tham gia vào các công việc hệ trọng của làng, được giúp việc cho thầy cúng, được cúng bái. Họ cũng quan niệm rằng có trải qua lễ Cấp sắc mới biết lễ phải trái ở đời, mới đích thực là con cháu Bàn Vương, khi chết hồn mới được đoàn tụ với tổ tiên.

Gần Nặm Đăm cũng có một làng nữa của người Mông là làng Nam Sơn. Nếu có cơ hội, bạn sẽ được ngồi cùng họ bên chén rượu ngô, và nghe kể về “tục say rượu” của người Mông. Người Dao uống nhiều nhưng thi thoảng mới say một bữa. Còn người Mông thì uống là say ngả nghiêng ngây ngất, và các anh người Mông say rượu ngủ nhiều ở dọc đường, người vợ phải ngồi bên cạnh trông đến khi nào anh ta tỉnh dậy thì hai vợ chồng mới lại túc tắc dắt nhau về. Nếu người vợ nào không chờ chồng mà bỏ về trước thì sẽ cãi nhau to.

2.3. Chinh phục Thác Nai

Cuối làng Nặm Đăm có thác Nai – điểm đến dành cho những bạn trẻ ưa khám phá thiên nhiên. Nhiều người chọn đi bộ đường rừng để trải nghiệm, nhưng nếu bạn là người mạo hiểm thì có thể chọn xe máy, chắc chắn sẽ là một trong những trải nghiệm mà bạn sẽ không bao giờ quên.

Con đường đồi dẫn đến phía trên đỉnh thác, ở đó có một hồ rộng tạo dòng nước đổ xuống. Tuy nhiên, trước khi có ý định chinh phục chỗ này bạn sẽ cần tìm một (hoặc một số người) bạn đồng hành. Núi rừng âm u và không một bóng người, càng đi sâu xuống dưới càng sợ, sợ vì nguy hiểm và còn cả sợ ma nữa đó nhé.

3. Ở đâu khi đến Nậm Đăm?

3.1. Dao Lodge

Dao Lodge & Homestay (Nhà khách người Dao) là một công trình kiến trúc mang đậm nét truyền thống của người bản địa nhưng vẫn đảm bảo tiện nghi sinh hoạt cho khách. Nằm trong một thung lũng, Dao Lodge nổi bần bật với gam màu vàng nắng ấm cúng với mái vòm bẻ cong như cánh chim én – biểu tượng tươi đẹp, may mắn và hài hòa bởi chim én vốn là loài chim cư trú dưới mái nhà người dao từ lâu đời. Căn nhà chắc chắn sẽ gây ấn tượng mạnh cho bạn ngay từ lần đầu chạm mắt với kiến trúc hiện đại tuyệt đẹp trên khung truyền thống đậm bản sắc. Công trình này được thiết kế bởi kiến trúc sư Hoàng Thúc Hào cùng cộng sự và đã đoạt giải Vàng Kiến trúc xanh năm 2015 – 2016.

Tầng 1 là không gian bếp và sinh hoạt chung với những bộ bàn ghế bằng chất liệu tre tại địa phương, cùng với đó là 2 phòng ngủ, quầy làngg tin cũng như bàn ăn cho du khách khi có nhu cầu. Không gian tầng 2 bao gồm 3 phòng ngủ với hành lang làngg nhau, các phòng ngủ được bài trí để đón sáng tự nhiên, chất liệu sử dụng vẫn là tre, gỗ nhưng có thêm một số tiện ích hiện đại như lò sưởi, quạt hay tivi. Phòng được trang trí khá đơn giản, nhưng ban công có view hướng hồ, hướng núi tạo cho bạn cảm giác thoải mái, gần gũi với thiên nhiên.

 

3.2. Toong Homestay

Toong Homestay cũng là một ngôi nhà trình tường tiêu biểu người Dao, nằm cuối làng Nặm Đăm, dựa mình vào núi với một cái hồ be bé trước hiên nhà và xung quanh thì rất nhiều đào, mận và sa mộc. Homestay này đúng chất thơ, như một bức tranh sơn thủy hữu tình.

Phòng nghỉ tại Toong Homestay đơn giản nhưng sạch sẽ và rộng rãi, gồm phòng tập thể và phòng đôi view hồ vô cùng lãng mạn. Từ ban công tầng 2 nhà gỗ, bạn có thể hít hà không khí ban mai, ngắm mặt trời, thi thoảng mùi hương của gỗ mới còn phảng phất. Thêm vào đó, anh chị chủ nhà rất nhiệt tình, thân thiện và hào phóng, sẵn sàng tư vấn và giới thiệu về các nét đặc trưng của địa phương.

3.3. Lý Đành Homestay

Lý Đành Homestay có sức chứa từ 20 khách, được thiết kế theo kiểu nhà sàn kết hợp giữa phòng cách truyền thống dân tộc mang lại cảm giác ấm về mùa đông, mát về mùa hè cùng phong cách hiện đại, sạch sẽ. Các phòng nghỉ tại đây được trang bị tiện nghỉ đầy đủ nhằm đáp ứng nhu cầu của khách, tạo cảm giác thoải mái cho du khách khi đến nghỉ trọ như đang ở trong không gian riêng của nhà mình, tận hưởng hương vị cuộc sống và hít thở bầu không khí thiên nhiên trong lành mà giá cả lại phải chăng, hiếm nơi nào sánh bằng.

 

 

 

3.4. Mun Homestay

Mun homestay là ngôi nhà được xây dựng theo kiểu nhà trình tường của người Dao chàm với tường đất bao quanh, bên trong được dựng và ghép bằng gỗ. Bên trong ngôi nhà được chia thành 2 tầng và 3 gian, tầng 2 được ghép bằng gỗ và chia thành 3 phòng ngủ mỗi phòng có diện tích 17m2 và bố trí 3 đệm kiểu Nhật.

Ngôi nhà nằm tại vị trí có tầm nhìn phía trước hướng ra phía mặt trời mọc, núi đá và những cánh đồng, đến đây bạn sẽ cảm nhận được không gian yên tĩnh và không khí trong lành, đắm mình trong cuộc sống của người dân tộc Dao,  tự tay vào bếp làm những món ăn cùng gia chủ, cùng quây quần bên bếp củi vào những ngày đông lạnh giá, tham gia các công việc đồng áng với người dân,…

Hơn nữa, tại Mun homestay còn có dịch vụ ngân chân bằng lá thuốc của người Dao và phục vụ các tiết mục văn nghệ dân tộc (trích đoạn “lễ cấp sắc”). Gần Mun homestay có dịch vụ tắm lá thuốc người Dao do Hợp tác xã cộng đồng Nặm Đăm cung cấp, cùng với đó là các bài thuốc bí truyền của người Dao được bán tại Hợp tác xã.